Αδυναμία αυτοπραγμάτωσης του ενήλικα ως αποτέλεσμα μη αναγνώρισης του πραγματικού εαυτού του παιδιού ….. Μια πρώτη προσέγγιση στην εμφάνιση της καταθλιπτικής διαταραχής.
Σύμφωνα με την ανθρωπιστική προσέγγιση οι άνθρωποι έχουν κάποιες βασικές ανάγκες. Αν δούμε την πυραμίδα αναγκών του Maslow (1962), η πιο σημαντική ανάγκη του ανθρώπου είναι η αυτοπραγμάτωση. Μέσα από την αυτοπραγμάτωση , ο άνθρωπος ζει μια ζωή γεμάτη νόημα και ουσία.
Ωστόσο λίγοι άνθρωποι, έχουν φτάσει στην κορυφή και ζουν βάση των πραγματικών ψυχολογικών τους αναγκών. Σύμφωνα λοιπόν με τις ανθρωπιστικές θεωρίες, οτιδήποτε εμποδίζει την διαδρομή προς την αυτοπραγμάτωση μπορεί να αποτελέσει και αίτιο εμφάνισης της κατάθλιψης. Όπως και στις υπόλοιπες ψυχολογικές προσεγγίσεις, η κατάθλιψη σχετίζεται με τι εμπειρίες του παρελθόντος ή με τη βίωση αρνητικών γεγονότων συστηματικά στη ζωή του ατόμου κατά τη διάρκεια του μεγαλώματος του.
Οι γονείς επηρεαζόμενοι από το κοινωνικό περιβάλλον επαγγελματικής αναρρίχησης επιβάλλουν όρους αξίας στα παιδιά τους και επιλέγουν μία «αγάπη υπό όρους» σε σύγκριση με την άνευ όρων αποδοχή. Ένα παιδί, που θα φέρει μια χαμηλή βαθμολογία, πιθανόν θα δεχτεί αρνητική κριτική και μπορεί να αναπτύξει μια αρνητική αυτοεικόνα. Η συστηματική αποτυχία στις υψηλές προσδοκίες των γονέων, που σχετίζονται με μαθησιακές επιδόσεις, που έχει επιβληθεί από το σύγχρονο κοινωνικό πρότυπο αφομοιώνεται με το τι θεωρείται άξιο και τι ανάξιο παιδί και μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση της κατάθλιψης.
Η αυταξία του ανθρώπου ταυτίζεται τελικά με τις επιδόσεις του , με την εικόνα του προς τον έξω κόσμο και ταυτόχρονα – ακριβώς την ίδια στιγμή – έρχεται ένα σημαντικό εσωτερικό πλήγμα στο είναι του παιδιού: παραμερίζονται οι πραγματικές του ανάγκες αναγνώρισης και αγάπης γι’ αυτό που πραγματικά είναι .
Με τον καιρό η συστηματική αποτυχία ανταπόκρισης του παιδιού στις προσδοκίες των γονιών και το επιβαλλόμενο κοινωνικό πρότυπο για το τι θεωρείται «καλό παιδί» ,μπορεί να αναπτύξει μια καταθλιπτική αίσθηση του εαυτού. Το παιδί μαθαίνει να αποφεύγει να εκδηλώνει τον πραγματικό του εαυτό και να προβάλλει μια ιδεατή εικόνα, μη πραγματική. Η νέα αυτή πραγματική εικόνα είναι μια προσπάθεια ικανοποίησης των άλλων αλλά όχι του ίδιου.
Οι σημαντικοί άλλοι ικανοποιούνται μεν…. αφού βλέπουν στο παιδί τους την ιδεατή εικόνα, που έχουν στο μυαλό τους, αλλά μέσα στο ίδιο το παιδί δημιουργείται ένας σημαντικός διαχωρισμός μεταξύ του πραγματικού και του ιδεατού εαυτού. Σιγά σιγά λοιπόν…. αρχίζει να αναπτύσσεται «μίσος» για τον πραγματικό εαυτό. Μεγαλώνοντας λοιπόν, γίνεται ένας ενήλικας, που εμπλέκεται σε μη ικανοποιητικές διαπροσωπικές σχέσεις ή αποδέχεται μη ικανοποιητικά εργασιακά πλαίσια αφού έχει ξεχάσει να δίνει την απαραίτητη σημασία στις πραγματικές του ανάγκες και θεωρεί πιο σημαντικό το φαίνεσθαι (για το οποίο κάποτε επιβραβευόταν) από το είναι…..
Σοφία Κιστάνη (18-08-2022)
KISTANI SOFIA – ΚΛΙΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ MSc | Παμφίλης 7 – Μυτιλήνη | Τηλ: 6937540523